Aralık 07, 2023

ÇOCUKLARDA PAYLAŞMA DAVRANIŞI

Erken gelişim dönemlerinde çocukların eşyalarını ya da oyuncaklarını paylaşmaması anne babalar için zaman zaman sorun teşkil etmekle birlikte; ileride paylaşmayı tercih etmeyen kişilik özelliğine sahip olacağı konusunda endişelere neden olmakta.

Piaget’e göre çocuklar 2-7 yaş arasında ben merkezci yapıya sahiptirler. Yani; çocuklar olaylara başkasının bakış açısıyla bakıp değerlendirmezler. Olayları kendi bakış açılarına göre değerlendirirler ve herkesin de olayları kendileri gibi görüp algıladıklarını düşünürler. Bu yaş gurubundaki çocukların empati yapabilme yeteneklerinin gelişmekte olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca çocuklarda bu yaş döneminde mülkiyet kavramı da henüz gelişmemiştir.

Bunların yanı sıra iki yaş döneminden itibaren çocukların eşyaların kimde olup olamayacağına karar verme isteği aslında kendi kimliklerini ortaya koymaları için de bir fırsattır. Yani çocuk eşyalar üzerinde söz hakkı alarak hayırlarının kıymetli olup olmadığını; fikirlerinin ve tercihlerinin gözetip gözetlemediğini de deneyimlemektedir.

Çocukların bu gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurulduğunda; çocukların eşyalarını paylaşmaması, ağlaması ve diğer çocuğun duygusunu ve isteklerini anlamaması normaldir.

Özetle çocuğun eşyalarını paylaşmaması müdahale edilmesi gereken problemli bir davranış değil gelişimsel bir özelliktir.

ÇOCUKLARDA PAYLAŞMA DAVRANIŞINI NASIL GELİŞTİRİLEBİLİR?

▪️ Çocuklar eşyalarını paylaşmak için asla zorlanmamalıdır. Paylaşma konusunda kararın çocuğa ait olduğu mutlaka vurgulanmalıdır.

▪️ Eşyalarını paylaşmaları için çocuklara karşı cezalandırıcı tutumlardan ya da tehdit edici ifadelerden kaçınılmalıdır.

▪️ Anne babalar paylaşma konusunda çocuklarına model olabilirler. Anne ve babalar çocuklarıyla kendi çevreleri ile yaptıkları paylaşımları içeren sohbetler yapabilirler.

▪️ Çocuklara eşya paylaşımı yapabilmeleri için akranlarının olduğu ortamlar yaratılmalıdır.

▪️ Çocukların paylaşma deneyimi yaşamaları için eşya değiş tokuşu yapmaları öğretilebilir.

▪️ Çocuğun paylaşmak istedikleri ve istemedikleri eşyalar/oyuncaklar çocuğun fikri alınarak ayrı sepetlere konulabilir ve paylaşmak istediği oyuncaklar diğer çocuklara sunulabilir.

▪️ Doğru anne baba tutumları ile uygun ortamlar oluşturarak çocukların paylaşma deneyimleri yaşamaları ve paylaşma davranışı geliştirmeleri desteklenebilir. Örneğin; ebeveynlerin paylaşım yaptığı durumlar vurgulanabilir ve çocuğun paylaşma davranışını gözlemleyerek modellemesi desteklenebilir. 

▪️ Herkesin sırası geldiğinde katıldığı oyunlar problem çözme yeteneğini desteklerken; özellikle 3.5- 4 yaş arasındaki çocuklar değiş tokuş gerektiren oyunlardan fayda görürler.

▪️ İstenen davranışları sergilemesiyle çocuklara verilen pozitif geri bildirimler; çocuğun yeni davranış modeli geliştirmesi için çok değerli olduğu unutulmamalıdır.

Psikolojik Danışman

 Özgür AYDIN